‘Ze werken ook nooit mee.’ Of: ‘Had je je bord niet even kunnen opruimen?’ Zulke gedachten zeggen veel over je houding richting je kinderen. Die houding bepaalt jullie manier van communiceren en de band met je kind. In dit blog en de bijbehorende podcast leg ik uit hoe je die houding herkent én verandert aan de hand van de zogeheten dramadriehoek. Zodat jullie communicatie verbetert en het thuis weer gezelliger wordt.
De dramadriehoek van Stephen Karpman geeft snel inzicht in stroef lopende gesprekken. Je merkt hierdoor dat je steeds een van de drie rollen uit de driehoek inneemt ten opzichte van de ander, in dit geval je kind. En je komt erachter hoe die rol zich verhoudt tot de andere rollen.
De 3 rollen
De redder, de aanklager en het slachtoffer: dat zijn de drie rollen die je kunt innemen in de dramadriehoek. Ze zijn alle drie ineffectief, staan in een vaste positie tegenover elkaar en vergroten elkaars effect. Bewustzijn van je rol geeft je inzicht in patronen in de communicatie met je kind, maar ook met je partner, vrienden of collega’s.
Het slachtoffer
In de slachtofferrol leg je de gebeurtenis en daarmee de verantwoordelijkheid buiten jezelf. Het leven overkomt je en je voelt je minderwaardig. Over je kinderen denk je bijvoorbeeld: ‘Ze werken ook nooit mee.’ Je wendt je steeds tot de redder, maar wil niet echt gered worden, want dat betekent: verantwoordelijkheid nemen.
De redder
De redder biedt ongevraagd hulp en ontleent hieraan status en eigenwaarde. Deze rol vergroot de passiviteit van de ander. Als redder vind je het moeilijk te accepteren dat je niet alles voor jouw kind kan of hoeft te fixen, en dat je de ander soms even moet laten. Wanneer je als redder niet wordt gehoord, kan je doorschieten naar de rol van het slachtoffer of de aanklager.
De aanklager
De aanklager reageert boos, verwijtend en bestraffend. In deze rol zeg je bijvoorbeeld: ‘Had je dat niet even kunnen doen?’ Of: ‘Je snapt er ook niks van hè.’ Richting je kinderen ben je de alwetende ouder. Je voelt je beter dan de ander, die zich hierdoor schuldig en onzeker voelt.
Niet zeker welke rol jij vaak aanneemt als je niet op je best bent? Of herken je jezelf in alle drie? Vul hieronder je e-mailadres in en je ontvangt van mij een quiz die je inzicht geeft in jouw gewoonten.
Van dramadriehoek naar winnaarsdriehoek
Geen van de rollen in de dramadriehoek helpt je. Ze kosten energie, en niemand neemt verantwoordelijkheid of spreekt uit wat ie werkelijk voelt of bedoelt. Daardoor ontstaan negatieve patronen en blijft iedereen met een rotgevoel achter. Gelukkig is er een manier om uit de driehoek te stappen. Je kunt ‘m namelijk veranderen in de winnaarsdriehoek, met voor iedere rol een alternatief, waarin iedereen gelijkwaardig is:
- Het slachtoffer wordt de kwetsbare, die bijvoorbeeld vraagt of de ander even wil helpen.
- De redder wordt de zorgende, die pas ondersteuning biedt als dat wordt gevraagd. De zorgende geeft suggesties, maar laat de keuze om die aan te nemen bij de ander.
- De aanklager wordt de assertieve, die feedback geeft zonder te oordelen, en zijn eigen grenzen bewaakt.
De shift maken
Bewustzijn van de rollen in beide driehoeken helpt je al een eind op weg. De echte shift maak je door vervolgens deze vier ‘winnende vragen’ voor jezelf te beantwoorden:
- Wat heb ik nodig?
- Wat heb ik liever niet?
- Wat is het dat ik precies wil?
- Wat kan ik in deze situatie met deze persoon inbrengen?
Wil je echt het verschil maken voor je kind, je partner en je omgeving? Luister de bijbehorende podcast of ga er direct mee aan de slag in de training Jouw Bewust vaderschap.
Liever een-op-een praten? Of plan hier een gesprek in, ik hoor graag van je!
