Je wil je kind niet straffen, maar wel bewust maken van de consequenties van z’n gedrag. Grote kans dat je dat dilemma herkent. En dat de oorzaak van het onacceptabele gedrag meer bij jou als ouder ligt dan bij je kinderen. Veel ouders geven namelijk ongemerkt gemixte signalen, waardoor het niet duidelijk is wat ze van hun kinderen vragen. In dit blog en de bijbehorende podcast leg ik uit hoe je duidelijker communiceert met je kinderen, zodat je niet eens meer aan straffen hoeft te denken.
Los van het feit dat het niet fijn is om te doen, levert straffen je weinig op. Je kind leert er niet veel van en het helpt niet aan meer bewustzijn van z’n gedrag en de consequenties daarvan. Het kan je kind op den duur zelfs angstig maken. Je kind durft dan niet meer eerlijk te zijn. Door te straffen maak je je liefde bovendien voorwaardelijk.
Verbinding
Om dat te voorkomen, is een goede verbinding met je kind het allerbelangrijkst. Vandaaruit kun je je kind echt bereiken en beïnvloeden. Je herkent verbinding aan het feit dat je kind eerlijk durft te zijn. Om dat te bereiken, is het van belang dat je niet in de bekende valkuilen trapt. Denk aan je kind de les lezen, adviezen geven of boos worden. Of dus straffen. Je wil ook voorkomen dat je handelt vanuit je ego en daardoor op je strepen gaat staan. Dat is vaak het moeilijkste wanneer je er als vader alleen voor staat, bijvoorbeeld door een scheiding.
Verborgen redenen
De eerste stap in het vermijden van zulke valkuilen is weten waarom je het doet: de bewustwording. Vaak is dat omdat we het gevoel hebben dat we zelf tekortschieten. Discipline is dan in feite een steunpilaar voor onszelf wanneer we worden geconfronteerd met onze eigen tekortkomingen.
Verantwoordelijkheid bij kind
We maken onze kinderen daardoor vaak ongemerkt verantwoordelijk voor ons eigen gevoel. Je laat bijvoorbeeld merken dat je het jammer vindt dat je dochter die nieuwe jurk niet aantrekt. Of zegt tegen je zoon dat je trots bent als je hem op het voetbalveld ziet staan. Het gaat dan niet meer om wat je kinderen er zelf bij voelen, maar om het gelukkig maken van jou als ouder.
Angst
Vaak is de onderliggende reden van straffen angst. Angst waar je je niet bewust van bent, projecteer je namelijk op iets of iemand buiten jezelf, bijvoorbeeld op je kinderen. Je voelt je dan angstig over hun welzijn, hun veiligheid, hun toekomst. En gaat ze vervolgens disciplineren (aan regels en straffen onderwerpen) om ze onder ‘veilige’ controle te houden. Terwijl je je dus eigenlijk zorgen maakt over je eigen veiligheid en welzijn.
3 benaderingen
De manier waarop we straffen en regels inzetten, verschilt per ouder. Grofweg kun je die benaderingen onderverdelen in win-verliesbenaderingen (hiervan zijn er twee) en de win-winbenadering.
Win-verliesbenadering 1
Jij als ouder bepaalt de oplossing, en als die niet werkt, zet je macht of autoriteit in. Deze methode is niet doeltreffend en belemmert de ontwikkeling van zelfdiscipline, innerlijke controle en verantwoordelijkheidsgevoel van je kind.
Win-verliesbenadering 2
Je kind komt zelf met een oplossing, probeert jou daarvan te overtuigen en zet macht in als dat niet lukt. Deze vorm van manipulatie levert kinderen onder meer aanpassingsproblemen op en maakt ze onzeker over de genegenheid van hun ouders. Ook deze methode is dus niet zinvol.
Win-winbenadering
De win-winbenadering is wel doeltreffend, ook voor conflicten tussen kinderen onderling. Om die uit te voeren doorloop je de volgende stappen:
1. Stel de aard van het conflict vast
2. Bedenk alternatieve oplossingen
3. Evalueer de alternatieve oplossingen
4. Bepaal de meest aanvaardbare oplossing en voer deze uit
5. Praat met elkaar over de uitvoering
6. Ga na in hoeverre de oplossing heeft gewerkt
Deze methode zorgt voor meer openheid over gevoelens, minder driftbuien, meer zelfstandigheid, zelfvertrouwen en geluk.
Bewust vaderschap
Nu je dit weet, kun je op een andere manier werken aan je bewust vaderschap. De belangrijkste taak is de tekorten in jezelf te onderzoeken. Hoe beter je omgaat met je eigen pijn, hoe minder je van je kinderen verlangt dat ze voldoen aan jouw ideaalbeeld. Je laat je kinderen hierdoor meer zichzelf zijn en bespaart ze hierdoor een hoop problemen in hun latere leven. Bevrijd ze dus van de last om jouw dromen waar te maken en maak bewust verbinding met je kinderen. Zo kun je afstemmen op hun behoeften in plaats van op die van jezelf.
Wil je meer leren over duidelijke communicatie, zodat je straffen en conflicten kunt voorkomen? Beluister de podcast over disciplineren, of ga er meteen in de praktijk mee aan de slag in mijn programma Bewust vaderschap.
